Gdy myślę o poezji, moje koleżanki

myślą o mokrych jointach

Trudno było ich polubić:

krępa blondyna o włosach zniszczonych przez farbę

i wyrazie twarzy, jakby zaraz miała uderzyć w płacz,

trzylatek kryjący się w jej cieniu,

dziewczynka – ośmioletnia kopia matki.

Zostawmy na boku te rozważania o nazwach i spróbujmy zrozumieć, co faktycznie się wydarzyło w literaturze polskiej po 1989 roku, gdyż śmiem twierdzić, że nic. To znaczy nic czego by tam wcześniej nie było. Wróciliśmy do korzeni, do pierwszych autorskich wierszy pisanych w naszym języku. Do Kochanowskiego, Reja, Sępa-Szarzyńskiego i innych. Jeżeli posłużymy się wyobraźnią i zdejmiemy z renesansowych i barokowych poetów naskórek staropolszczyzny, to otrzymamy prawie wszystko to, co czytamy obecnie: wiersze narracyjne, osobiste, konfesyjne, oparte na anegdocie, z kluczem towarzyskim. Można sobie na przykład wyobrazić współczesną parafrazę fraszki o „nieprzysiadalnym” doktorze Hiszpanie.

Filozof, dziecko, poeta – w powszechnym odczuciu to są mistrzowie zdziwienia i paradoksu. Ale mnie się wydaje, że paradoksalnego „podważania rzeczywistości” doznaje każdy człowiek w rozmaitych momentach. Kiedy jest zakochany, kiedy coś go do głębi oburza, kiedy boi się śmierci. Staram się przyłapać siebie w takich znanych wszystkim chwilach, może dlatego kultywuję paradoks. A poza tym: „tworzywo słowa” po prostu jest paradoksalne: jak to się dzieje, że mentalny znak oddaje wszystko, co materialne?